مصرف عسل به عنوان دارو

عسلي كه به عنوان دارو مورد استفاده قرار مي گيرد بايد طبيعي و از نوع خالص بوده و به وسيله زنبور عسل از شهد گل ها تهيه شده باشد

و تقلبي و ساختگي نباشد كه در اين صورت از خواص عسل طبيعي برخوردار نخواهد بود .

افرادي كه عسل را به عنوان دارو مصرف مي كنند و يا همراه با گياهان دارويي ، غذا و غيره مورد استفاده قرار مي دهند

بايد توجه داشته باشند كه مقدار مصرف و ساعات جذب نقش مهمي را در درمان بيماري دارد .

از طرفي عسل كربوهيدراتي است كه خيلي زود حل و جذب مي گردد و

مصرف زياد آن موجب بالا رفتن قند خون شده و روي كارهاي طبيعي غده هاي لوزالمعده تاثير مي گذارد .

مصرف عسل به عنوان دارو

لذا قبل از خوردن عسل به عنوان دارو ، بيمار اول بايد بداند تا چه اندازه تحمل جذب كربوهيدرات را دارد ،

اين مقدار براي افراد متفاوت بوده و بيمار بايد ميزان عسل مصرفي را با ميزان جذب كربوهيدرات منطبق سازد .

از نظر دارويي بهتر است عسل به صورت محلول درآيد .

آزمايشات نشان داده است كه مقدار مصرف روزانه عسل به عنوان دارو در اشخاص به شرح زير است :

الف : بزرگسالان : 100 الي 200 گرم در 24 ساعت . صبح 30 تا 60 گرم ،بعداز ظهر 40 تا 80 گرم ، شب 30 تا 60 گرم .

ب : خردسالان : 30 گرم يعني سه قاشق چاي خوري در روز .(صبح ، ظهر ، شب )

توضيح : وزن تقريبي يك قاشق چاي خوري عسل 10 گرم مرباخوري 20 گرم و غذاخوري 40 گرم است .

بيشترين ميزان مصرف عسل در روز 60 تا 100 گرم است .

در فعاليت هاي سخت فيزيكي ميزان مصرف به 1/5 گرم و حداكثر 2 گرم به ازاي هر كيلو وزن بدن مجاز است .

ميزان مصرف روزانه براي بچه ها 1/5 گرم به ازاي هر كيلو وزن بدن است .

ميزان مصرف روزانه بايد 2 تا 3 بار در طول روز تقسيم شود .

خواص ضد قارچ عسل

در تحقيقات و آزمايشاتي كه روي عسل انجام گرفته ثابت شده است كه عسل به علت داشتن خاصيت ضدقارچي هيچگاه فاسد نمي شود

و از پاكيزه ترين ماده غذايي است كه هميشه مي توان به سلامتي آن اطمينان داشت .

فاسد نشدن عسل به دليل آن است كه زنبور عسل به آن يك ماده ضد عفوني كننده طبيعي مي افزايد

كه ضرر وزيان مواد ضدعفوني كننده شيميايي را ندارد و آن را اسيد فرميك مي نامند .

بنابراين از عجايب ذاتي عسل است كه هيچگاه فاسد نمي شود و با وجود شيريني زياد در صورت خوب نگهداري كردن ترش نشده ،

كپك نمي زند و تغيير ماهيت نمي دهد .

خواص ضد قارچ عسل

به دليل پيچيدگي ساختمان عسل و تنوع تركيبات معدني و ساير اجزا آن مي توان استنباط كرد كه چرا هيچ كس نتوانسته است

به طور مصنوعي عسلي بسازد كه محتوي تمام مواد شناخته شده آن باشد و بتواند

براي چند سال فساد ناپذير بوده و خواص خود را حفظ نمايد .

اما خداوند متعال اين كار را به زنبور عسل واگذار كرده و زنبور عسل با موفقيت از عهده آن برآمده و در قرآن كريم هم به نيكي از او ياد شده است .

خواص ضد عفوني عسل

عسل باعث ضد عفوني زخم ها مي شود و ميكروب ها را مي كشد و مانع از عفونت مجدد آن مي گردد .

با يك آزمايش ساده مي توانيد يك ظرف عسل و يك ظرف شربت قند را كنار هم بگذاريد

پس از گذشت مدتي خواهيد ديد كه پشه و مگس روي ظرف شربت جمع شده

ولي جرات نزديك شدن به ظرف عسل را نداشته و ندارند .

انسان مي تواند از خاصيت ضدعفوني عسل براي زخم ها ( مخصوصا دهان )

و عفونت ها و غرغره با آن جهت اورام گلو استفاده نمايد .

تاريخچه خواص ضد ميكروبي عسل

ساكت در دانشكده كشاورزي كلورادو ، درباره امكان انتقال بيماري هاي گوارشي به وسيله عسل در سال 1919 مطالعاتي انجام داده است .

وي 10 نوع جرم ميكروبي را وارد عسل نمود كه عامل تيفوئيد و اسهال هاي ميكروبي بودند .

ساكت متوجه شد در عسل هاي رقيق نشده ميكروب ها در عرض 2 روز از بين مي روند .

همان ميكروب ها در عسل رقيق شده به نحوي كه 60 درصد ماده قندي داشته باشد در عرض يك روز از بين خواهند رفت .

در محلول هاي رقيق ميكروب ها به كندي تلف مي شوند و بلاخره در محلول هايي كه فقط ده درصد عسل دارند

اجزاي ميكروبي در عرض چند روز تلف خواهند شد .

ساكت جهت بيان عدم رشد ميكروب ها در محيط عسل به خصوص در عسل رقيق شده

به پديده خاصيت فيزيكي دانه هاي شكر متوسل شد .

مطالعات بعدي نشان داد كه عسل داراي مقدار كمي آب است و فشار اسمزي آن فوق العاده زياد است .

در چنين شرايطي عسل آب درون باكتري را جذب مي كند و سبب مي شود كه باكتري نتواند

زندگي عادي خود را ادامه دهد و رشد و تكثير يابد .

بنابراين در محيط عسل بعضي از باكتري ها از بين مي روند و برخي قدرت تكثير خود را از دست مي دهند .

زيرا عسل داراي يك خاصيت باكتريواستاتيك مانند بعضي آنتي بيوتيك ها مي باشد .

در سال 1937 متخصصين آلماني بعد از مطالعات زياد به اين پديده عمل جلوگيري كننده اينهيبين نام نهادند .

تاريخچه خواص ضد ميكروبي عسل

عسل محيطي مناسب براي رشد ميكروب ها نيست .

دليل آن وجود عناصر پتاسيم در عسل است كه باعث جذب آن ميكروب مي شود ،

ماده اي كه براي حيات ميكروب ها لازم است .

از اثرات ضد ميكروبي عسل به طور گسترده در درمان زخم هاي عفوني ، زخم هاي پوستي ، عوارض سوختگي و غيره استفاده مي شود .

خواص ضد باكتري عسل

عسل حاوي مواد ضد ميكروبي است و هيچ نوع ميكروب قادر به رشد در آن نيست و اين عامل ضد ميكروبي تشعشع اتمي آن است .

به عبارت ديگر عسل داراي تشعشع راديو اكتيو مي باشد و چنانچه به نحو احسن نگهداري شود براي مدت طولاني سالم مي ماند .

به همين سبب بود كه مصريان قديم و يونانيان باستان مردگان را با عسل موميايي مي كردند و

به خاطر ويژگي ضد پوسيدگي آن براي حفظ و نگهداري مواد غذايي ،

ميوه ها ، دانه ها و مخصوصا گوشت از آن استفاده مي كردند .

عبدالعطيف پزشك مصري قرن 12 ميلادي در يكي از اهرام غزه در يك تابوت جسد طفلي را پيدا كرد كه با عسل موميايي شده بود .

چنين معروف است كه هنگامي كه گور فرعون مصر را در هرم كئوپس مورد تجسس قرار دادند

كنار جسد موميايي شده فرعون يك ظرف پر از عسل قرار داشت

كه بعد از چندين هزار سال بدون آنكه فاسد يا خراب شود شكل طبيعي خود را حفظ كرده بود .

خواص ضد باكتري عسل

قوي ترين ميكروب ها در عسل ياراي مقاومت ندارند .با يك آزمايش ساده مي توانيد مقداري ميكروب خطرناك را با عسل مخلوط كنيد ،

مشاهده مي نماييد با اينكه عسل يك ماده غذايي است و بايستي محيط خوبي براي پرورش ميكروب ها باشد

نه تنها ميكروب ها در آن رشد نمي كنند

بلكه به زودي از بين رفته و اجساد آنها نيز محو و نابود خواهد شد .

اين تجربه كوچك و آسان از آن جهت قابل توجه است كه عسل از قوي ترين زهرها ، آنتي بيوتيك بيشتري را داراست

و به علت داشتن چند نوع آنتي بيوتيك خوراكي براي انسان هيچ ضرري ندارد .

از همه مهم تر داراي مقدار دياستاز و عوامل زنده است كه قادر است ميكروب ها را از بين ببرد

و حتي قادرند هر ماده خارجي را كه با عسل مخلوط شود از خود براند .

مزاياي توليد عسل به روش سريع

1 – توليد عسل به روش سريع از نظر اقتصادي مقرون به صرفه است

زيرا با اين روش مي توان زنبور عسل را در فصول غير عادي مثلا فصل خزان به فعاليت وا داشت و

عسل طبيعي او را كه ذخيره زمستاني اش است به مصرف رسانيد .

2 – با استفاده از اين روش مي توان عسل دلخواه را به دست آورد .

به عنوان مثال در بعضي از بيماري ها شير براي بيمار مفيد است ولي آب مفيد نيست .

زنبور عسل با اشتياق فراوان مي تواند ازمحلول شير و شكر عسل تهيه نمايد

كه خواص شير را دارد ولي فاقد آب است .

عسل شير داراي رنگ سفيد مايل به زرد بوده و مزه آبنبات دارد و بي نهايت مقوي مخصوصا براي اندام هاي در حال رشد است .

اگر دو قاشق غذاخوري عسل شير را در يك ليوان آب سرد يا گرم حل كنند يك نوشابه بي نهايت دلچسب به دست مي آيد

كه مزه آن شبيه شير و عسل است . عسل شير را براي مدت محدودي مي توان نگهداري نمود

و اين عسل يك حامل عالي براي ويتامين ها مخصوصا ويتامين سي مي باشد .

مزاياي توليد عسل به روش سريع

3 – با خوراندن شيره قند و عصاره ميوه ها مي توان انرژي زنبور عسل را كه در پرواز براي جستجوي گل هاي قابل استفاده تلف مي شوند

ذخيره كرده و با اين عمل استفاده بيشتري در انرژي آن به عمل آورد .

تربيت زنبور براي توليد عسل هاي يكنواخت

براي تهيه عسل يك گياه خاص مثلا اقاقيا بايد شربتي كه حاوي عطر گل اقاقيا باشد تهيه كرده و

در اختيار زنبور ها گذاشت تا به اين ترتيب زنبور ها از يك گل خاص شهد جمع آوري كنند ،

عسل تهيه شده از اين روش با نام همان گل مشخص مي شود .

در روش مذكور بايد در تمام فصل گل دهي گياه مورد نظر روزانه 100 الي 150 گرم شربت آب و شكر

كه گلبرگ هاي گياه مورد نظر را شب در آن قرار داده ايم در اختيار زنبور قرار دهيم زنبورها عطر اين گياه را تشخيص داده و

از ميان چند گل كه به طور همزمان گل داده اند

گل مورد نظر را شناخته و فقط از آن عسل جمع آوري مي كنند .

توليد سريع عسل

روش توليد سريع عسل امروزه يك فن پذيرفته شده است كه در امريكا و ساير كشورهاي اروپايي مورد استفاده قرار گرفته و

توسط بسياري از محققين و پژوهشگران به كار برده مي شود .

در شوروي سابق كه يكي از مراكز عمده توليد عسل در دنياست و به ( سرزمين عسل ) معروف است

روش هاي ابتكاري براي توليد عسل هاي متنوع معمول مي باشد كه عبارتند از :

عسل هاي دارويي

اين عسل ها از خوراندن شيره قند مخلوط با پتاسيم ، برميد ، ديژيتالين ،

كلريد كلسيم ، ساخارين ، پتاسيم ، كافئين ، پپسين ساخارين ، سكالن ،

اسيد هيدروكلريك ، كنين ، استرپتوسيد ، سولفيدين ، فسفرين ، هپتاكرين ، متيلن آبي به زنبور عسل به دست مي آيد و

عسل حاصله هم خواص عسل را داراست و هم خواص داروهاي فوق را دارد .

توليد سريع عسل

بايد توجه داشت كه زنبور عسل به خوردن بعضي از داروهاي بد مزه و تلخ مانند (كنين) و ... رغبت نشان نمي دهند و بايد آن را به اين كار عادت داد .

براي اين كار مي توان به مقدار كم ازداروهاي فوق را در دسترس او قرار داد تا كم كم به او عادت پيدا كند .

در تهيه عسل به روش سريع تاكيد مي شود كه افزودن داروها بدون اطلاع اداره نظارت بر دارو و غذا مجاز نيست .

عسل عصاره ميوه ها و سبزي ها

اين عسل ها با خوراندن عصاره هندوانه ، خربزه ، كلم ، هويج ، خرما ، گوجه فرنگي ،

ترب ، پياز ، كدوتنبل ، چغندر ، گلابي ، توت فرنگي ، سيب ، قهوه ، كاكائو ، تخم مرغ و ... به زنبور عسل حاصل مي شود و

داراي رنگ هاي متنوع و مصارف گوناگون است .

عسل غني شده با ويتامين

با خوراندن شيره قند و افزودن ويتامين ها به زنبور عسل به دست مي آيد .

عسل مولتي ويتامين ، يك عسل طبيعي است و علاوه بر ويتامين هاي اساسي املاح كلسيم نيز دارد .

مصرف آن براي افراد ضعيف البنيه و كساني كه مبتلا به فقر ويتامين مي باشند مفيد است .

عسل پروبيوتيك

امروزه يكي از گام هايي كه در صنايع غذايي دنيا برداشته شده ، اين است كه

بسياري از محصولات از جمله عسل را در مراحل پاياني توليد ، با باكتري هايي غني سازي مي كنند .

البته ما هنوز در ايران عسل پروبيوتيك نداريم و تنها ماست پروبيوتيك در حال توليد و عرضه است

اما اميدواريم عسل پروبيوتيك هم به زودي توليد شود .

عسل پروبيوتيك

در روند اين كار ، عسل را پاستوريزه كرده و سپس در حين توليد ،

بعد از حرارت به آن باكتري هاي پروبيوتيك اضافه مي كنند .

از جمله مهم ترين باكتري ها لاكتوباسيلوس ها و فيتوباكتريها هستند .

حتما مي پرسيد خوردن اين عسل چه منفعتي دارد ؟

در پاسخ به اين سوال بايد بگويم كه مصرف عسل پروبيوتيك مانند ساير محصولات پروبيوتيك به تقويت سيستم ايمني بدن كمك مي كند

و موجب بهبود عملكرد دستگاه گوارش مي گردد .

در واقع پروبيوتيك هخا باكتري هايي هستند كه به طور طبيعي در معده و روده ما زندگي مي كنند

و هر چه ما تعداد آنها  را به كمك مواد غذايي بالا ببريم به طول عمر خود افزوده ايم .

اين باكتري ها خاصيت ضد سرطان ، تقويت كنندگي سيستم ايمني ، پيشگيري كننده از برخي عفونت ها به ويژه اسهال خوني مسافران را داشته و دارد .

از اين رو ، در افرادي كه به نقاط گرمسير مسافرت مي كنند مصرف پروبيوتيك ها مي تواند پيشگيري كننده باشد .

اسهال روتاويروس مهم ترين نوع اسهال است كه محصولات پروبيوتيك از آن ممانعت به عمل مي آورند .

در ضمن ، يادتان نرود كه مصرف محصولات پروبيوتيك به ويژه در سالمندي مي تواند سيستم ايمني را به حدي تقويت كند

كه بسياري از مشكلات هضم دستگاه گوارش شايع در اين دوران برطرف شود .

بنابراين ،اگر براي خريد به فروشگاه بزرگي رفتيد و نوع پروبيوتيكي آن را يافتيد ، در خريد آن معطل نكنيد ،

البته خوردن بهترين مواد غذايي نيز حد اعتدال دارد زيرا زياده روي در مصرف مي تواند به جاي فايده ، زحمت به بار آورد .

عسل گياهي ( طعم دار كردن عسل )

شما مي توانيد مقداري عطر و طعم گياهان علفي تازه و معطر را به عسل سبك و ملايم خود اضافه نماييد .

ابتدا گياهان علفي تاه و آبدار و مملو از عطر را صبح زود جمع آوري كنيد .

سپس با آب سرد كاملا بشوييد تا گرد و خاك ، حشرات ، گل هاي له شده يا برگ هاي پير ( كه مثل برگ تازه ، براق ، صاف و سبز خوشرنگ نيستند ) از آنها جدا شوند .

تقريبا از هر گياه علفي معطر مي توان براي طعم دار كردن عسل استفاده كرد .

گياهان علفي معطر لطيفي مانند گلبرگ هاي گل سرخ (رز) ، بابونه ، اسطوخودوس ، يا گياهان علفي خوشبو تر مانند رزماري ، باديان رومي يا انواع نعناع ها را انتخاب كنيد .

از عسل بهاره سبك با عطر و طعم ملايم استفاده كنيد .

عسل گياهي ( طعم دار كردن عسل )

پس از صاف كردن فرآورده يا محصولتان ، بطري هاي پينت ( پيمانه اي كه 8 تاي آن يك گالن مي شود ) را تا حدود چهار پنجم حجم آن عسل بريزيد

طوري كه بتوانيد بدون سرريز شدن عسل ، گياهان علفي را به آن اضافه كنيد يا از آن برداريد .

تعدادي كيسه بزرگ و قابل استفاده مجدد را كه معمولا براي چاي كيسه اي استفاده مي كنند

را از يك فروشگاه صنايع دستي محلي يا فروشگاه محصولات و مواد غذايي ارگانيك تهيه نماييد .

يا با استفاده از نايلون داراي منفذ ريز كه مي توانيد از يك فروشگاه لوازم مصنوعي خريداري نماييد ،

خودتان كيسه درست كنيد.

مساحت اين كيسه ها مي بايست 2 تا 4 اينچ مربع باشد ضمن اينكه يك نخ كشي

يا هر چيز ديگري كه دهانه كيسه را ببندد در قسمت ورودي كيسه وجود داشته باشد .

گياهان علفي و معطر جمع آوري شده را به قطعات متوسط يا ريز خرد نمائيد و 3تا 5 قاشق سوپخوري

به كيسه هاي مذكور اضافه كرده و درب آنها را ببنديد .

عقايد نادرست در مورد طبيعي بودن عسل

در مورد طبيعي يا مصنوعي بودن عسل و طرز تشخيص آنها از يكديگر عده اي عقيده دارند

عسل وقتي كه متبلور ، كدر و ته نشين گردد تقلبي است و عسل سالم طبيعي هميشه صاف و شفاف باقي مي ماند

و وقتي كه عسل خريداري شده پس از مدتي كدر و ته نشين شد ، ناراحت شده و به فروشنده اعتراض مي كنند .

اين هم از عقايد و نظريه هاي غلطي است كه در كشور ما رايج است .

مصرف كننده ايراني و به ويژه تهراني ها عسل خوب ، خالص و طبيعي را عسلي مي دانند

كه رنگش كهربايي تيره يا همانند عقيق باشد ، سفت بوده و اصطلاحا كش بياييد ،

اگر 24 ساعت در يخچال گذاشته شود نزند ، اگر قاشقي از آن برداشته شود قطراتي كه سرازير مي شود

به صورت باريكه اي ممتد باشد و قطع نشود .

عقايد نادرست در مورد طبيعي بودن عسل

عده اي هم تكنيك هاي خاصي را براي شناسايي توصيه مي كنند

كه پايه و اساس  آن معلوم نيست مانند كبريت گرفتن كنار عسل ، ريختن چند قطره روي روزنامه و ... هيچ كدام از عقايد ،

نظريات و تصورات ارتباطي با عسل از نظر عسل شناسان و علم تغذيه به طور كلي مردود است .

لازم به ذكر است كه تشخيص عسل طبيعي و مصنوعي به كمك انگشت ، قاشق و يا مزه و ...

غيرممكن بوده و فقط به عهده آزمايشگاه مي باشد .

ملاك انتخاب عسل خوب چيست ؟

آقاي دكتر اسفنديار رشيدزاده عسل شناس و زنبوردار نمونه كشورمان در اين باره مي نويسد :

براي مصرف كننده يك راه بيشتر براي تشخيص عسل وجود ندارد :

آن هم استفاده از ابزارهايي است كه خداوند در اختيارش گذاشته است با چشمانش شكل ظاهري عسل را ارزيابي مي كند ،

با بيني اش آن را بو مي كند ، با زبانش آن را مزه مزه مي نمايد اگر مجموعه باب طبعش بود ،

اگر عسل به خصوص عطر و طعم گل ها را داشت اين عسل ، عسل واقعي ( طبيعي ) است

و ارزش آن را دارد كه بهاي آن را در حد معقول بپردازد .

غلظت عسل

« عسل رقيق بد است ؛ عسل غليظ خوب است » .

اين هم از باور هاي غلطي است كه بايد اصلاح شود .

رقيق يا غليظ بودن عسل بستگي به دو عامل دارد .

اول و مهم تر ميزان آبي است  كه در عسل وجود دارد .

دوم درجه حرارت محيطي كه به هنگام خريد مشتري در آن قرار دارد .

در تابستان عسل كمتر كش مي آيد ، در زمستان بيشتر .

علت اين است كه بر اثر برودت خودش را به اصطلاح جمع مي كند .

به همين دليل بر روي بسته عسل هاي خارجي برچسب هايي براي راهنمايي مصرف كننده ديده مي شود

به اين مضمون كه « گرم كنيد تا نرم شود ، سرد كنيد تا سرد شود » .

غلظت عسل

اما در مورد غلظت عسل هاي مختلف :

به طور مثال عسل جنگل هاي شمال ايران و عسل مركبات رقيق تر از عسل هاي مناطق كوهستاني مانند :

سبلان ، پلور ، محلات ، خوانسار و غيره هستند .

به هيچ وجه اين بدان معني نيست كه دسته اول از كيفيت پايين برخوردار باشند .

هر دو عسل طبيعي و خالص هستند اما در يكي ميزان آب موجود كمي بيشتر از ديگري است .

در تعريف جهاني پذيرفته شده ،عسل قابل قبول براي عرضه به بازار عسلي است كه از حداكثر 18 درصد آّب و حداقل 82 درصد مواد قندي تشكيل شده باشد .

آب بيش از 18 درصد در عسل موجب تخمير مي شود يعني غلظت مواد قندي كمتر از 82 درصد امكان رشد باكتري را فراهم مي سازد .

اگر به عسلي برخورديد كه رقيق تر از عسل هاي مورد شناخت شماست و از نظر ظاهري علايمي از ترشيدگي و تخمير در آن نيست ،

گمان مبريد كه خداي ناكرده تقلبي است ، يا عسلي با درجه كيفيت پايين تر است .